Onze gemeente

In de vorige programma's kwam je de gemeente Berg en Dal tegen als inwoner of ontmoette je de gemeente in de buurt. De gemeente ken je ook van het ophalen van paspoorten, het aangeven van geboortes, etc. De gemeente Berg en Dal is dus ook een dienstverlener. In dit programma wordt duidelijk wat je van ons kan verwachten als dienstverlener.

Daarnaast wordt in dit programma duidelijk dat de gemeente Berg en Dal ook actief is buiten de gemeentegrens. Vaak juist om de zaken dichtbij inwoners goed te regelen. We hebben als gemeente de laatste jaren steeds meer taken gekregen, bijvoorbeeld op het gebied van zorg. Om de taken goed en goedkoop te kunnen uitvoeren, werken we samen met andere gemeenten uit onze regio.
Maar we werken ook samen met andere gemeenten om de economie in de regio te bevorderen. Een sterke economie in de regio heeft namelijk tot gevolg dat in Berg en Dal de werkgelegenheid groeit.
Ook de woningmarkt houdt zich niet aan de gemeentegrens. Wanneer er te veel woningen in een buurgemeente gebouwd worden, is er een grote kans dat in andere gemeenten huizen leeg komen te staan. Dit willen we niet en daarom maken we samen met de gemeenten in onze regio afspraken over hoeveel woningen elke gemeente mag bouwen.
In dit programma vind je dus de onderwerpen die zich binnen én buiten onze gemeentegrens afspelen.

Programmanaam	Inwoner	Onze buurt	Onze gemeente
Plaats van actie	- Persoonlijk/thuis	- Directe omgeving/dorp	- Gemeente mét de
			regio gemeenten
Rol inwoner	- Regie eigen leven	- Meedoen	- Ontwikkelen
	- Mee blijven doen	- Initiatief nemen	- Klant
Rol gemeente	- Regelen	- Afnemende betrokkenheid	- Loslaten
	- Betalen	- Minder regels, meer	- Samenwerken
	- Veel bemoeienis	stimuleren	- Diensten verlenen

Aandeel in totaal

€ 7.139

De gemeente Berg en Dal is qua grootte de derde gemeente in de regio Nijmegen. We pakken onze rol in de regio.
De gemeente Berg en Dal is qua grootte de derde gemeente in de regio Nijmegen. We pakken onze rol in de regio.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Het gemeentebestuur (raad- en collegeleden) is actief betrokken bij vraagstukken die op regionaal niveau spelen.
  Om goede voorzieningen voor onze inwoners op het gebied van zorg, vervoer, gezondheid, etc. te leveren tegen een zo laag mogelijke prijs, werken we samen met andere gemeenten in de regio Nijmegen en in de regio Arnhem-Nijmegen. Om die voorzieningen van voldoende kwaliteit te houden en daar waar nodig te verbeteren, willen we actiever sturen in de regio door onze raad- en collegeleden goed te positioneren in de regionale samenwerkingsverbanden. (relatie met ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We nemen bestuurlijk actief deel in de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling Rijk van Nijmegen. Ook op regionaal-economisch vlak zetten we ons bestuurlijk in. Bijvoorbeeld in het project Rijk van Nijmegen 2025. We hebben voor de evaluatie van het regionale portefeuillehoudersoverleg Economie regio Arnhem/Nijmegen als 1 van de 4 gemeenten bestuurlijke input gegeven. Ambtelijk leveren we meer input in regionale overleggen. Dit neemt nog meer toe omdat onze directieadviseur de opdracht heeft om zich bezig te houden met de uitbreiding en verbetering van de regionale samenwerking en de sturing daarvan. De raadswerkgroep 'samenwerkingen' heeft de GGD geëvalueerd. De groep bekijkt welke regelingen nog meer geëvalueerd moeten worden. Er is een eerste stap gezet om dit ook vanuit de ambtelijke organisatie input te geven.
  Stand van zaken Najaarsnota
  In de regio Arnhem-Nijmegen hebben we de evaluatie van het Gemeenschappelijk Orgaan actief gevolgd en onze bijdrage geleverd. De actiepunten die uit de evaluatie komen, onderschrijven we en we hebben aangeboden om ons op het terrein economie extra in te zetten. Op termijn willen we een bijdrage leveren op het gebied van duurzaamheid. De raadswerkgroep ‘samenwerkingen’ gaat naar aanleiding van de acties uit de evaluatie bekijken hoe we als raad een rol in de regio kunnen vervullen. In de regio Rijk van Nijmegen zijn wij bestuurlijke trekker in het project Rijk van Nijmegen 2025. De MGR organiseert in november een bijeenkomst met de colleges. Wij leveren daaraan een bijdrage door een column uit te spreken en door voorbereid de bijeenkomst in te gaan. Als het gaat om bestuurlijke functies binnen de regio, bekijken we wat er in de regio gaat gebeuren na de verkiezingen en hoe we als Berg en Dal ook na de verkiezingen een duidelijke rol kunnen spelen.
Wij versterken de plaatselijke economie en werkgelegenheid.
Wij versterken de plaatselijke economie en werkgelegenheid.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We willen graag een aantrekkelijke gemeente zijn voor bedrijven.
  We ondersteunen de aanleg van snel internet in het buitengebied en op bedrijventerreinen. We ondersteunen ook initiatieven die de dekking van het mobiele telefonienetwerk verbeteren. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Naar aanleiding van ons vraagbundelingstraject heeft het bedrijf NDIX de vraag naar glasvezel rondom de Ooijse Bandijk en op bedrijventerrein De Bouwkamp geïnventariseerd. Mogelijk wordt glasvezel aangelegd. We zijn in overleg met partijen over glasvezel in het buitengebied en op bedrijventerreinen.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Uit de vraagbundeling van NDIX blijkt dat er voldoende bewoners willen deelnemen rondom de Ooijse Bandijk, maar dat de drempel van acht zakelijke aansluitingen op De Bouwkamp net niet gehaald is. Het college heeft besloten om twee abonnementen af te nemen waardoor de drempel toch gehaald wordt. De glasvezel wordt waarschijnlijk aangelegd in het voorjaar van 2018. Intern loopt er een onderzoek voor de aanleg van meer glasvezel in de gemeente.
- Samen met ondernemers werken we aan een aantrekkelijk winkelgebied.
  Er wordt een ondernemersfonds opgericht, zodat onze ondernemers gezamenlijk investeren in een aantrekkelijk winkelgebied. Er wordt gestart met het centrum van Groesbeek. We willen graag dat consumenten meer gaan besteden in onze gemeente. We willen minder leegstand van winkelpanden. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Er is een ondernemersfonds opgericht voor centrum Groesbeek. We ondersteunen actief het actieprogramma van de BedrijfsinvesteringsZone (BIZ). Door het bijwonen van het overleg van het fonds en door acties op te pakken zoals het plaatsen van fietsenstallingen en regelen van parkeren. Het BIZ wil de omzet van het winkelgebied vergroten. We hebben aan de ondernemersverenigingen van Millingen en Beek gevraagd of daar behoefte is aan een dergelijk fonds. Dat is er tot op heden niet.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Dit jaar zijn er meerdere overleggen gevoerd, zowel ambtelijk als bestuurlijk, met het bestuur van de BedrijfsInvesteringsZone (BIZ). De BIZ is druk bezig geweest met de opstart. Vanaf 2018 huurt de BIZ een centrummanager in. Deze zorgt voor extra activiteiten.
- We willen de lokale ondernemers helpen om concurrerend te blijven.
  Na de inspanningen om goed uit de economische crisis te komen richten we ons op vernieuwing en innovatie zodat de bedrijven kunnen blijven groeien. We verbeteren onze contacten met regionale centra die behulpzaam kunnen zijn in het verbeteren van de positie van onze ondernemers. Deze centra zijn het Regionaal Centrum voor Techniek Gelderland, OostNV, Health Valley en de Euregio. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  In 2017 organiseren we samen met de ondernemersverenigingen en RCT Gelderland een bedrijvendag die in het teken staat van innovatie. We zijn met de voorbereidingen bezig. We bespreken met ondernemers hoe we innovatie kunnen stimuleren.
  Stand van zaken Najaarsnota
  In overleg met de ondernemersverenigingen, de STER en RCT Gelderland is besloten om Het Beste Idee van Berg en Dal te organiseren om innovatie aan te jagen bij het mkb. Van 1 juni 2017 t/m 20 september 2017 konden de ondernemers een aanvraag indienen om in aanmerking te komen voor subsidie voor de realisatie van hun idee. De 'prijzenpot' bedroeg € 50.000. In totaal zijn er 47 aanvragen binnengekomen. Tijdens de bedrijvendag op 23 oktober 2017 in de scheepswerf in Millingen aan de Rijn heeft een onafhankelijke jury bekendgemaakt wie de winnaars zijn. Deze bedrijvendag stond volledig in het teken van innovatie. Partijen als Oost NL, Euregio, Economic Board en RCT Gelderland waren aanwezig. Zij ondersteunen mkb bij innovatie.
- We zorgen dat lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen bij gemeentelijke aanbestedingen
  Bij aanbestedingen krijgen de bedrijven uit onze eigen gemeente voldoende kans. We letten er op dat we waar mogelijk bij lokale bedrijven inkopen. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We zijn bezig met het opstellen van een bedrijvenregister. Dit is een register van lokale bedrijven waar de gemeente gebruik van maakt bij het inkopen van diensten. Daarnaast stellen we een aanbestedingskalender op. Dit is een overzicht van werken, leveringen en diensten die we de komende jaren aanbesteden. Bedrijven kunnen daardoor beter inspelen op de vraag van de komende jaren.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Het bedrijvenregister werkt. Bedrijven kunnen zich via onze website aanmelden voor dit register. Communicatie over het bestaan van dit register verloopt onder andere via de ondernemersverenigingen zodat zoveel mogelijke lokale bedrijven zich inschrijven. Intern kunnen inkopers dit register gebruiken bij het zoeken van bedrijven. Voor het vormgeven van een aanbestedingskalender moet er een contractbeheerssysteem zijn en moet inzichtelijk zijn welke opdrachten de gemeente komende periode op de markt zet. De inkoopadviseur is op dit moment het contractbeheerssysteem aan het opzetten en aan het vullen. De verwachting is dat dit systeem dit jaar werkt. Daarna inventariseren we de opdrachten voor de komende periode en op basis van deze informatie werken we een aanbestedingskalender uit.
- Bij ondernemers die interesse hebben om zich in onze gemeente te vestigen en bij ondernemers die willen verhuizen is bekend wat ons aanbod is van bedrijfskavels of in de gemeente beschikbare gebouwen.
  Het aanbod van bedrijfskavels en leegstaande gebouwen moet beter te vinden zijn. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We bekijken momenteel de mogelijkheden om bedrijfskavels actiever onder de aandacht te brengen. In het voorjaar (wanneer de kavels rondom Mies 6 bouwrijp zijn) starten we de communicatie.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We hebben via diverse kanalen gecommuniceerd over het bestaande en nieuwe aanbod aan kavels. Er is onder andere het volgende gebeurd: - interviews met ondernemers op de bedrijventerreinen (als input voor artikelen). - flyers gedrukt en verspreid over de bedrijfskavels. - een banner gemaakt over de bedrijfskavels. - artikel in het blad Nijmegen Business. - persmoment bij de opening van het nieuwe gedeelte bedrijventerrein De Mies. - een emailnieuwsbrief 'Bedrijvig Berg en Dal' gecreëerd. Deze is onder meer ingezet voor het onder de aandacht brengen van de kavels. De extra communicatie heeft zijn vruchten afgeworpen. Er zijn twee kavels verkocht dit jaar, drie partijen hebben een optie en daarnaast lopen er gesprekken met geïnteresseerden.
In Berg en Dal werkt iedereen naar vermogen.
In Berg en Dal werkt iedereen naar vermogen.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Alle mensen met een uitkering doen wat terug.
  We hebben deze mensen in beeld en bekijken samen wat de mogelijkheden zijn om actief te worden in de samenleving. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Alle inwoners met een bijstandsuitkering zijn in beeld bij het Werkbedrijf of bij de participatiecoaches. Mensen waarvoor werk nog een te grote stap is, zoeken vrijwilligerswerk. Als dat binnen 3 maanden niet lukt, helpt de participatiecoach met het zoeken van een vrijwilligersplek.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Alle inwoners met een bijstandsuitkering zijn nog steeds in beeld bij het WerkBedrijf of bij de participatiecoaches van de gemeente.
- We stimuleren mensen die een bijstandsuitkering én een parttime baan hebben om meer te gaan werken.
  We maken meer werken aantrekkelijker doordat mensen met een bijstandsuitkering en een parttime baan, het geld dat ze verdienen met het werk gedeeltelijk mogen houden. Het verdiende geld wordt dus niet of minder gekort op de bijstandsuitkering. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  In het 2e kwartaal 2017 zal het college de beleidsregel voor het vrijlaten van inkomen vaststellen.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We geven actief invulling aan datgene wat in de Participatiewet artikel 31 (vrijlaten van inkomsten) staat. Er is geen behoefte aan een beleidsregel of procesbeschrijving. Het gaat om maatwerk en daar biedt de wet voldoende ruimte voor.
- We helpen inwoners die een baan zoeken.
  We kijken waar onze inwoners zonder baan hulp bij nodig hebben. Dat kan zijn: vrijwilligerswerk, het opdoen van werkervaring bij werkgevers, een taalcursus, sollicitatietraining, schuldhulpverlening, psychische hulp. Het project 'Berg en Dal werkt ' in Millingen aan de Rijn wordt bij een positieve evaluatie eind 2016 vervolgd en uitgebreid met het dorp Groesbeek. We ondersteunen ook ondernemers bij de plaatsing van kandidaten. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Inmiddels is gestart met Berg en Dal Werkt! locatie Groesbeek. Elke woensdag is dit actiecentrum geopend. Inwoners met een bijstandsuitkering, maar ook met een WW- uitkering of zelfs geen uitkering kunnen hier informatie en/of hulp krijgen bij de zoektocht naar werk. We gaan hier nog meer over communiceren, zodat meer mensen het actiecentrum weten te vinden.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Het project Berg en Dal werkt! Locatie Millingen aan de Rijn en Groesbeek draait volop. De resultaten zijn prima. Ruim 19 inwoners hebben de uitkering ingeruild voor een betaalde baan. Een evaluatienota met de resultaten komt in de raad van november 2017. Het actiecentrum werkt integraal; dit betekent dat er snel kan worden geschakeld met de sociale teams, maatschappelijk werk en/of schuldhulpverlening en participatiecoaches. Door de korte contacten ontstaat er een steeds groter netwerk in Berg en Dal. Doorlopend ontvangen ruim 44 inwoners vanuit de diverse actiecentra ondersteuning op diverse leefgebieden. Verder blijft de uitstroom naar werk gemeentebreed vanuit de uitkering erg hoog. Dit jaar zijn tot en met 3e kwartaal al 111 inwoners volledig uit de bijstandsuitkering gestroomd. Een ongekend hoog aantal. Er zijn 51 inwoners aan parttime werk geholpen en er zijn 10 inwoners met een arbeidshandicap geplaatst. Ook zijn 34 jongeren geplaatst op werk. Vanuit de gemeente zijn in totaal 104 inwoners begeleid op plekken met behoud van uitkering.
Toeristen bezoeken graag Berg en Dal.
Toeristen bezoeken graag Berg en Dal.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Toeristen en recreanten weten onze gemeente nog beter te vinden. De bestedingen stijgen.
  We ondersteunen de toeristische en horecasector. We investeren in een promotiecampagne voor meer naamsbekendheid van de 'gemeente Berg en Dal'. We maken ons toeristische aanbod aan wandelroutes, verblijfsrecreatie, dagrecreatie en cultuurhistorie inzichtelijker door het maken van folders, kaarten, apps, etc. We maken dit informatiemateriaal meertalig. We meten in 2017 het dagrecreatiebezoek, verblijfsrecreatie, de toeristische bestedingen en overnachtingen. Deze cijfers zijn in 2018 bekend. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  De gemeenteraad heeft de Kadernota Toerisme 'Van trots naar topbestemming' en het uitvoeringsprogramma vastgesteld. RBT KAN onderzoekt in maart/april het dagrecreatief bezoek, de verblijfsrecreatie en de toeristische ontwikkelingen in Berg en Dal. Vóór 2018 maken we de resultaten bekend. We gaan bekijken hoe we de wandelmogelijkheden en de promotie hiervan in onze gemeente kunnen verbeteren.
  Stand van zaken Najaarsnota
  De ZKA monitor is bekend. Hieruit blijkt dat de toeristische sector het goed gedaan heeft in de periode 2014-2016. Wij hebben specifieke cijfers voor Berg en Dal gevraagd. Deze zijn in de eerste helft van november bekend. De belangrijkste kengetallen voor het Rijk van Nijmegen (zonder de stad Nijmegen): -11% stijging overnachtingen; -1% daling dag-toeristisch bezoek. In verhouding met de rest van de regio is dit overigens een beperkte daling; bestedingen zijn toegenomen vanwege met name toegenomen verblijfstoerisme, maar ook door stijgende prijzen en bestedingen van bezoekers. Dit zijn goede signalen voor de sector. Inkomsten toeristenbelasting zijn € 41.000,- hoger dan geraamd. We zijn gestart met de uitvoering van de projecten in het uitvoeringsplan: - akkoord gegeven voor promotiecampagne gemeente Berg en Dal; - wandelproject vervolg gegeven; - de communicatiecampagne over wandelen is gestart; - de 3 musea in onze gemeente werken samen in Groesbeek Museumlandschap (GML); - routestructuren worden verbeterd (De Giro di Berg en Dal), nieuwe thematische wandel- en speurroute ondersteund (Kekerdom), akkoord voor aanpassing en verbetering mountainbikeroutes). - we bereiden ons voor op het Lustrum Vrijheid en Herinnering (2019/2020), bijvoorbeeld de verspreiding van de Remember September krant.
- We ondersteunen het initiatief van het bevrijdingsmuseum om een nieuw museum te bouwen.
  We stellen subsidie beschikbaar voor de bouw van het nieuwe museum. We begeleiden de planologische procedure om het nieuwe museum te kunnen bouwen. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Onder voorwaarden stellen we een voorschot van € 100.000 aan het museum ter beschikking. Dit is bedoeld voor het inhuren van een architect voor de nieuwbouw van het Nationaal bevrijdingsmuseum 1944-1945 te Groesbeek.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We hebben de opdracht voor het opstellen van een voorlopig ontwerp voor het nieuwe Bevrijdingsmuseum verleend. Over tussentijdse voorlopige ontwerpen heeft periodiek overleg plaats met de gemeente en Omgevingsdienst Regio Nijmegen. De rapportage bevindt zich in de eindfase. De planning is erop gericht half 2019, ter gelegenheid van 75 jaar Market Garden, het nieuwe museum te kunnen openen.
- Toeristen weten dat je in onze gemeente thuishulp op je vakantieadres kan krijgen.
  We gaan dit bekend maken. (relatie met ambitie 3)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  De werkgroep ‘zorgeloos op vakantie in het Rijk van Nijmegen’ is van start gegaan. Met een aantal arrangementen en een communicatieplan laten we toeristen weten dat je ook met een kleine beperking en/of ondersteuning op vakantie kan in het Rijk van Nijmegen.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We hebben een voucher van Rijk van Nijmegen 2025 ontvangen voor de start van de communicatiecampagne 'zorgeloos op vakantie in het Rijk van Nijmegen'. De arrangementen zijn bijna samengesteld. Uiterlijk in het eerste kwartaal van 2018 start de promotie hiervan. In het laatste kwartaal van 2017 bieden we in samenwerking met een zorgpartij aan toeristische ondernemers een workshop 'omgaan met dementie' aan.
We maken het voor inwoners en ondernemers gemakkelijker om initiatief te nemen bij ruimtelijke ontwikkelingen.
We maken het voor inwoners en ondernemers gemakkelijker om initiatief te nemen bij ruimtelijke ontwikkelingen.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We willen als gelijkwaardige partners omgaan met inwoners en ondernemers.
  We willen op een andere manier gaan samenwerken, meer als partner. We ontwikkelen een nieuw samenwerkingsmodel waarin initiatiefnemers, inwoners en gemeente als gelijkwaardige partners met ruimtelijke projecten aan de slag gaan. (relatie met Ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Er is geen behoefte aan procesbeschrijvingen die ervoor zorgen dat we meer als partner opereren. Het gaat om de juiste klantgerichte houding. Om deze houding te verbeteren, pakken we de volgende zaken op: we bekijken vragen van een initiatiefnemer met een positieve houding. Voordat er sprake is van een formele aanvraag , gaan we in gesprek met initiatiefnemers om te kijken wat de mogelijkheden zijn. We hebben met de ODRN afspraken gemaakt, zodat de website van de ODRN de klant beter van dienst is. Ook hebben we aandacht gevraagd voor een meedenkende houding. Een trainee maakt een analyse van de samenwerking gemeente/politiek en ondernemers.
  Stand van zaken Najaarsnota
  De website van de ODRN heeft inmiddels een eerste verbeterslag ondergaan. Daarnaast zijn we met de ODRN in overleg op welke wijze we binnen de dienstverlening van de ODRN meer ruimte kunnen maken voor vooroverleg en afstemming voorafgaand aan het formele traject, zodat er een ‘ja, tenzij’ houding ontstaat. De trainee rondt de analyse dit najaar af. Onze relatie met de ondernemers hebben we versterkt door werkbezoeken, deelname aan netwerkbijeenkomsten en het organiseren van een bedrijvendag op 23 oktober.
- Samen met ondernemers, initiatiefnemers en bewoners gaan we experimenteren met de nieuwe Omgevingswet.
  In 2018 wordt de Omgevingswet ingevoerd. We bereiden ons voor op de Omgevingswet door oude bestemmingsplannen om te zetten in bestemmingsplannen met een verbrede reikwijdte (bestemmingsplan plus). In deze bestemmingsplannen plus worden alle zaken uit uw omgeving (zoals woningen, verkeer, milieu, water, monumenten, etc) in één plan samengebracht. Zo krijg je makkelijker overzicht van de geldende regels in een bepaald gebied. We maken twee 'bestemmingsplannen plus'. (relatie met ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We gaan ons voorbereiden op de Omgevingswet door 4 omgevingsplannen (bestemmingsplannen +) te maken: Ooijse Graaf, Reiner van Ooiplein, De Horst en Vijverhof. Deze pilots zijn nu in voorbereiding. We bekijken of we de pilots Reiner van Ooiplein en De Horst kunnen combineren met de kernagenda’s die we ook voor die dorpen moeten opstellen. Dit resultaat heeft een dwarsverband met resultaat 2.3.1 en 2.3.2.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We vliegen ieder project anders aan, zodat we uit de verschillende wijzen van aanpak optimaal lering kunnen trekken. Het projectplan voor de projecten Ooijse Graaf en Vijverhof zijn vastgesteld en in uitvoering. Er is inderdaad besloten om de projecten De Horst en Reiner van Ooiplein te combineren met kernagenda’s voor De Horst en Ooij. Het college stelt het projectplan voor De Horst dit najaar vast. Het project Reiner van Ooiplein start in 2018.
Juiste woning, op de juiste plek, voor de juiste doelgroep.
Juiste woning, op de juiste plek, voor de juiste doelgroep.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- We helpen woningzoekenden die niet zelf een huis kunnen vinden.
  We maken afspraken met de woningcorporaties over het bouwen en verkopen van huurwoningen. We nemen een besluit over het al of niet verstrekken van startersleningen. (relatie met ambitie 1)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We hebben het voornemen om startersleningen te verstrekken opgenomen in de concept Woonagenda. De concept Woonagenda komt dit voorjaar in de raad en wordt na de zomer vastgesteld. In de Woonagenda staat ook het gewenste woningbouwprogramma. Na vaststelling kunnen we het bouwen en verkopen van huurwoningen bespreken met de corporaties. Daar maken we dit najaar ook weer prestatieafspraken mee.
  Stand van zaken Najaarsnota
  De Woonagenda Berg en Dal 2017 – 2025 is vastgesteld. Hierin is opgenomen dat de gemeente duurzaamheids-, blijvers- en startersleningen gaat verstrekken. Dit najaar wordt de regeling voor de starters- en blijverslening aan de raad aangeboden Verder is er een gezamenlijk traject gestart met de corporaties Waardwonen en Oosterpoort, de huurdersbelangenverenigingen Woonbelang en Millingen aan de Rijn en met de gemeente Heumen om tot gezamenlijke meerjarenafspraken te komen voor de periode 2018-2021. De meerjarenafspraken geven een richting aan, die geconcretiseerd worden in jaarlijks af te spreken prestatieafspraken. Deze meerjaren- en jaarlijkse prestatieafspraken worden in november 2017 afgerond.
- We zorgen voor extra woningen voor vluchtelingen.
  De gemeente moet jaarlijks een aantal vluchtelingen met verblijfsvergunning een woning geven. Het aantal vluchtelingen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Hierdoor zijn er te weinig huurwoningen. De gemeente kijkt daarom of er andere gebouwen voor bewoning geschikt kunnen worden gemaakt of dat er extra sociale huurwoningen bij komen. (relatie met ambitie 1)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We hebben de taakstelling van 88 te huisvesten statushouders in 2016 gehaald. Er zijn nog twee projecten in voorbereiding voor (tijdelijke) uitbreiding van huurwoningen voor statushouders. Dit zijn de Muntberg en pastorie Leuth.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Door de sterke terugval in het aantal te huisvesten statushouders hebben we in goed overleg met de eigenaar Pluryn het project Muntberg laten vervallen. Door de ligging buiten de bebouwde kom scoorde deze locatie slechter dan de pastorie van Leuth. De voorbereidingen voor verbouwing van de pastorie zijn vergevorderd. De omgevingsvergunning is verleend en de verbouwing wordt voorbereid. Eind dit jaar verwachten we er statushouders te kunnen huisvesten. Inmiddels hebben we niet alleen voldaan aan de taakstelling van de 1e helft van 2017, maar ook de in voorgaande jaren opgelopen achterstand volledig ingelopen.
- De woningen in Berg en Dal zijn van goede kwaliteit. Mensen kunnen goed wonen en blijven wonen, ook als ze hulp nodig hebben.
  De afgelopen 20 jaar is dit vooral bereikt door kwalitatief slechte woningen te slopen en nieuwe woningen terug te bouwen. De komende jaren stimuleren we het aanpassen van bestaande woningen aan de nieuwe eisen van de tijd en geven we voorlichting. Woningen worden in principe tijdloos, doordat ze energiezuinig worden gemaakt en aanpasbaar voor bewoners die in de toekomst hulp (dat kan op fysiek en psychisch vlak zijn) nodig zouden kunnen hebben. (relatie met ambitie 4)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We hebben prestatieafspraken gemaakt met de corporaties Oosterpoort en Waardwonen over het energiezuinig en levensloopbestendig maken van bestaande huurwoningen. We stellen een duurzaamheidslening in voor particuliere woningeigenaren, huurders en verenigingen die hun huis willen verduurzamen. Ook denken we na over een blijverslening voor particuliere woningeigenaren die hun woning levensloop bestendig willen maken.
  Stand van zaken Najaarsnota
  In de vastgestelde Woonagenda Berg en Dal 2017 – 2025 is opgenomen dat de gemeente duurzaamheids-, blijvers- en startersleningen gaat verstrekken. Inmiddels heeft de raad de duurzaamheidsregeling vastgesteld. Dit najaar worden ook de regelingen voor de starters- en blijversleningen aan de raad aangeboden, waarna nog dit jaar alle drie de regelingen in werking treden.
We willen een duurzame gemeente zijn. We geven zelf het goede voorbeeld.
We willen een duurzame gemeente zijn. We geven zelf het goede voorbeeld.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Het energieverbruik van de gemeente zelf wordt meer opgewekt uit duurzame energie.
  We besparen in 2017 3 tot 5 % op onze CO2 uitstoot van onze eigen gebouwen. Dit doen we door energie te besparen en zelf zoveel mogelijk duurzame energie op te wekken door bijvoorbeeld zonnepanelen op de daken te leggen. Binnen 7 jaar is 50% tot 80% van alle elektriciteit die de gemeente zelf gebruikt duurzaam opgewekt in onze regio. Wat we nog niet regionaal duurzaam opwekken en nog moeten kopen, mag vanaf 2018 alleen nog maar Nederlandse groene stroom zijn. (relatie met ambitie 4)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We verbeteren en optimaliseren onze verwarmingssystemen in de gemeentelijke gebouwen. Hierdoor gaan we 10-15% minder gas verbruiken. We maken het zwembad De Lubert duurzamer (isoleren en zonnepanelen). De aanbesteding om in de regio duurzame energie op te wekken loopt op schema. Medio 2017 wordt bekend welke partij onze duurzame energie gaat opwekken. Ook wordt er een kansenkaart duurzame energie opgesteld in samenspraak met inwoners en raad.
  Stand van zaken Najaarsnota
  De Groene Stroomfabriek levert vanaf 2018 ons gemeentelijk verbruik aan elektriciteit. Zij gaan ervoor zorgen dat onze elektriciteit hier in de regio duurzaam wordt opgewekt. Daarvoor worden de duurzame opwekprojecten uitgebreid. De eerste fase van de kansenkaart duurzame energie is bijna klaar. In het eerste kwartaal 2018 wordt met de diverse stakeholders gesproken om tot een gedragen kansenkaart te komen. Er wordt gewerkt aan een voorstel om het aantal zonnepanelen op het gemeentehuis uit te breiden.
- We houden met onze gemeentelijke inkoop rekening met het milieu
  We willen zo duurzaam mogelijk inkopen. We gaan een doel (streefpercentage) hiervoor vaststellen. We schaffen een volledig elektrische auto aan die gebruikt wordt voor gemeentelijke dienstreizen. (relatie met ambitie 4)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We hebben nieuw inkoopbeleid vastgesteld: bij een aanbesteding van € 50.000,- moeten we duurzaam inkopen toepassen. We hebben oplaadpunten voor elektrische auto’s aangelegd. Er zijn 2 elektrische auto’s voor bijvoorbeeld dienstreizen geleverd.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We zijn verder gegaan met het professionaliseren van ons inkoopbeleid, door bijvoorbeeld de Planning&Control-cyclus te monitoren, inkoopvoorwaarden te ontwikkelen voor ICT, instrumenten te ontwikkelen voor de toepassing van social return en het verzamelen van marktkennis. We richten momenteel een contractbeheersysteem in. We bereiden een aanbestedingskalender voor en zijn bezig met het ontwikkelen van werksjablonen voor het inkoopproces. Ook willen we accountgesprekken gaan voeren met MT-leden of afgevaardigden daarvan.
Onze inwoners weten ons te vinden en zijn tevreden over onze dienstverlening
Onze inwoners weten ons te vinden en zijn tevreden over onze dienstverlening
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- Het gemeentebestuur wil meer contact met inwoners
  Dat doen we door zichtbaar aanwezig te ‘besturen’. We organiseren drie themabijeenkomsten van de gemeenteraad en college op locatie. We organiseren voor nieuwe inwoners een kennismakingsdag. We brengen nieuws bij de mensen thuis via sociale media. (relatie met ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  De kennismakingsdag voor nieuwe inwoners staat gepland voor mei 2017. We twitteren en gebruiken onze Facebookpagina regelmatig. Het college is volop vertegenwoordigd bij evenementen en activiteiten.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Raad en college gaan regelmatig op locatie in gesprek met inwoners over zaken die in onze samenleving spelen. Collegeleden zijn aanwezig bij evenementen, inwonersinitiatieven en activiteiten. Het aantal volgers van de gemeentelijke Facebookpagina groeit.
- De gemeente laat zien wat ze doet.
  We willen de gemeente op een positieve manier in het nieuws brengen. Successen die we samen met inwoners bereiken, mogen gevierd worden. (relatie met ambitie 5).
  Stand van zaken voorjaarsnota
  We hebben diverse projecten (o.a. Herwendaal en de Lichtjesavond) positief in het nieuws gebracht. Alert zijn op successen is ook een bewustwordingsproces. We zijn hierin nog groeiende.
  Stand van zaken Najaarsnota
  We laten via Facebook en andere mediakanalen steeds meer zien wat we doen en bereiken. We brengen steeds meer voorbeelden van nieuwe samenwerking tussen inwoners en gemeente in beeld.
- Wij brengen reisdocumenten ook bij inwoners thuis.
  Als het ministerie van Binnenlandse Zaken een aantal wijzigingen in de paspoortwet heeft doorgevoerd, wordt het voor iedere gemeente mogelijk om reisdocumenten thuis of op het werk te laten bezorgen. (relatie met ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Pakken we in de tweede helft van 2017 op.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Het is nu wettelijk toegestaan om reisdocumenten thuis of op het werk te bezorgen. De bezorgingskosten zijn minstens € 10,-. Uit een onderzoek van Ecorys blijkt dat 69% van de ondervraagde burgers gebruik zouden willen maken van het thuisbezorgen van een reisdocument, maar slechts 2 % is bereid is om hier tenminste € 10,- voor te betalen. Wij kiezen er daarom voor eerst wat meer (positieve) ervaring uit het land te horen voordat we deze dienst voor onze inwoners gaan opzetten en aanbieden.
- Inwoners kunnen digitale aangifte van geboorte, huwelijk, overlijden en verhuizingen 24/7 online en op een eenvoudige manier doorgeven.
  Via de website van de gemeente Berg en Dal kunnen inwoners zelf hun aangifte regelen. We maken onze formulieren makkelijker leesbaar voor mensen die niet goed kunnen lezen, zodat iedereen de formulieren goed kan invullen. (relatie met ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Pakken we in de tweede helft van 2017 op.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Het is nu mogelijk om online een geboorte en (per oktober) een aanvraag voor een huwelijk door te geven. De al bestaande digitale productenlijst is dit jaar ook uitgebreid met: - een verhuizing van een minderjarig kind doorgeven zonder zelf te verhuizen; - een vermissing van een reisdocument doorgeven; - inschrijven voor het bedrijvenregister van Berg en Dal; - als vereniging of organisatie subsidie aanvragen; - vragen en verzoeken indienen bij het aanvragen voor subsidie voor toerisme.
- We willen dat onze inwoners en ondernemers tevreden zijn over onze dienstverlening.
  We meten de klanttevredenheid met de monitor “waarstaatjegemeente.nl”. Onze gemeente scoorde in 2016 gemiddeld een 6,7 voor de algehele dienstverlening aan inwoners. De ambitie nu is om elk jaar hoger te scoren. Voor ondernemers volgen we de monitor MKB-vriendelijkste gemeente. Onze gemeente scoorde in 2015 gemiddeld een 6,5. Ook hier is de ambitie om elk jaar hoger te scoren.
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Wordt in tweede helft van 2017 duidelijk.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Het onderzoek naar de telefonische bereikbaarheid eerder dit jaar liet een slecht resultaat zien. Er is een plan van aanpak in uitvoering dat op alle niveaus en terreinen (technisch, organisatorisch, instructie en discipline) verbeteringen doorvoert. Een nieuwe meting begin 2018 moet aantonen dat de bereikbaarheid voor onze inwoners terug is op een zeer acceptabel niveau.
We helpen onze inwoners om te doen wat ze willen, maar stellen grenzen waar nodig.
We helpen onze inwoners om te doen wat ze willen, maar stellen grenzen waar nodig.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
- De gemeente neemt naar haar inwoners en ondernemers de "ja, tenzij" houding aan.
  Hiermee wordt benadrukt dat de gemeente bereid is om mee te werken aan initiatieven van inwoners. We kijken hoe het wel kan of hoe we het anders kunnen doen. (relatie met ambitie 5)
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Zie 3.5.1.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Zie 3.5.1.
- Wij bewaken de regels die we met elkaar hebben afgesproken in deze gemeente.
  Eind 2016 hebben wij het nieuwe toezicht- en handhavingsbeleid vastgesteld. We willen onze mensen inzetten waar dit het meest nodig is. Accent ligt nu op veiligheid in bijvoorbeeld zorginstellingen en bij permanente bewoning van recreatiewoningen.
  Stand van zaken voorjaarsnota
  Het integraal Toezicht- en handhavingsbeleidsplan gemeente Berg en Dal 2017-2022 leggen we op 25 juni 2017 ter vaststelling aan de raad voor.
  Stand van zaken Najaarsnota
  Het integraal Toezicht- en handhavingsbeleid is in juni 2017 door de gemeenteraad vastgesteld. Dit beleid is gericht op de inzet van toezicht en handhaving waar dit het meest nodig is. Het accent op veiligheid is gelegd door de brandveiligheid van zorginstellingen, scholen en kinderdagverblijven projectmatig aan te pakken. We hebben een gestructureerd beeld van de inzet van onze boa's. We bekijken hoe we onze boa's in 2018 effectief en efficiënt kunnen inzetten.

Bedragen × € 1.000

Exploitatie

Rekening 2016

Raming 2017 Primair

Raming 2017 na VJN

Mutatie t/m NJN

Raming 2017 na NJN

Lasten

-12.022

-5.671

-6.147

-992

-7.139

Bestuur

-1.669

-1.271

-1.288

-1.258

Bestuurorganen	-1.531	-1.103	-1.121	-2	-1.123
Bestuurlijke samenwerking	-137	-167	-167	33	-135

Burgerzaken

-1.326

-749

-10

-759

Burgerzaken

-1.326

-749

-10

-759

Economische havens en waterwegen

-3

Economische havens en waterwegen

-3

Openbaar vervoer

-100

-64

-14

-78

Openbaar vervoer

-100

-64

-14

-78

Economische ontwikkeling

-173

-37

-150

-140

Economische ontwikkeling

-173

-37

-150

-140

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

-124

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

-124

Bedrijfsloket en bedrijfsregelingen

-48

-44

-84

Bedrijfsloket en bedrijfsregelingen	0	-17	-57	0	-57
Markten	-48	-27	-27	0	-27

Economische promotie

-357

-269

-394

-55

-449

Economische promotie	0	-17	-17	0	-17
Toerisme	-357	-253	-378	-55	-433

Musea

-48

-44

-50

-674

-723

Musea

-48

-44

-50

-674

-723

Arbeidsparticipatie

-1.826

-1.583

-1.492

-129

-1.621

Arbeidsparticipatie

-1.826

-1.583

-1.492

-129

-1.621

Ruimtelijke ordening

-607

-371

Ruimtelijke ordening

-607

-371

Grondexploitatie (niet-bedrijventerrein)

-4.312

-36

-13

-49

Grondexploitatie

-4.312

-36

-13

-49

Wonen en bouwen

-1.428

-1.202

-1.467

-143

-1.610

Bouwvergunningen	-1.091	-1.032	-1.298	-143	-1.441
Woningbouw	-290	-141	-141	0	-141
Stedelijke vernieuwing	-47	-29	-29	0	-29

Baten

6.350

1.802

1.764

571

2.336

Bestuur

122

Bestuurorganen	0	0	0	0	0
Bestuurlijke samenwerking	53	0	0	122	122

Burgerzaken

693

793

Burgerzaken

693

793

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

118

-6

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

118

-6

Bedrijfsloket en bedrijfsregelingen

Bedrijfsloket en bedrijfsregelingen	0	0	31	0	31
Markten	30	34	34	0	34

Economische promotie

306

253

294

Toerisme

306

253

294

Arbeidsparticipatie

254

Arbeidsparticipatie

254

Ruimtelijke ordening

Grondexploitatie (niet-bedrijventerrein)

4.345

250

244

Grondexploitatie

4.345

250

244

Wonen en bouwen

467

378

559

657

Bouwvergunningen	465	378	559	98	657
Woningbouw	2	1	1	0	1

Totaal programma

-5.671

-3.869

-4.383

-421

-4.804

Toelichting verschillen Voorjaarsnota - Najaarsnota

In onderstaande tabel zijn de mutaties op dit programma weergegeven. Daaronder zijn de diverse besluiten/ mutaties na de Voorjaarsnota toegelicht.

		Bedragen x € 1.000
Omschrijving	Datum	2017	Invest.
Besluitvorming raad
1e begrotingswijziging	3-nov-16	-22	-
Invoering BIZ (BedrijfsInvesteringsZone) Centrum Groesbeek	24-nov-16	-4	-
Economische visie Berg en Dal 2017-2021: Hier wordt gewerkt!	9-mrt-17	-96	-
Kadernota Toerisme: Van trots naar topbestemming	9-mrt-17	-100	-
Budgetoverheveling 2016	20-apr-17	-211	-
Inzet maat- en meerwerk reintegratieactiviteiten	15-dec-16	201	-
Voorjaarsnota 2017	15-jun-17	-282	-
Actualisatie grondexploitaties 2017	15-jun-17	-	-
Jaarstukken 2016	15-jun-17	-757	-
Orientalis, investeringsbijdrage	13-jul-17	-34	-
Totaal besluitvorming raad		-1.305	-
Overige wijzigingen
Bijdrage diverse samenwerkingsverbanden		33	-
Liquidatie GR Stadsregio Arnhem-Nijmegen		122	-
Openbaar vervoer		-14	-
Opbrengst Toeristenbelasting		41	-
Bijdrage MGR		-18	-
Statushouders		-37	-
Grondexploitatie locatie Hubertushof Ooij		300	-
Bijdrage ODRN		-143	-
Leges omgevingsvergunningen		98	-
Diverse kleine verschillen		-12	-
Totaal overige wijzigingen		370	-
Totaal mutaties programma 3		-935	-

Actualisatie grondexploitaties 2017
In juni 2017 heeft de gemeenteraad de geactualiseerde grondexploitaties vastgesteld. Dit besluit is verwerkt in de begroting 2017. De mutaties in de voorziening exploitatietekort grondexploitaties zijn verwerkt bij de jaarrekening 2016 in het boekjaar 2016.

Jaarstukken 2016
Bij het vaststellen van de jaarrekening 2016 heeft de gemeenteraad besloten om de budgetten voor toeristische bebording (€ 55.000), aanpassingen hoofdgebouw Orientalis (€ 50.000), bijdrage ISV-project Schoolstraat/ Jan Arntzstraat Kekerdom (€ 61.500) en subsidie voor het Nationaal Bevrijdingsmuseum (€ 590.000) over te hevelen naar 2017. Deze budgetoverheveling is deels gedekt uit de reserve lopende projecten (€ 166.500) en deels uit de algemene reserve (€ 590.000). Zie ook programma Ons geld.

Orientalis, investeringsbijdrage
In juli 2017 heeft de raad besloten om aan Museumpark Orientalis een investeringsbijdrage toe te kennen van € 20.000 voor renovatie en € 13.500 voor het opstellen van een businessplan. De totale bijdrage dekken we uit de algemene reserve. Op dit programma leidt dit tot een nadeel van € 33.500. Per saldo heeft deze mutatie geen invloed op het begrotingssaldo. Zie ook programma Ons geld.

Bijdrage diverse samenwerkingsverbanden
De raming van de bijdrage aan de MGR Rijk van Nijmegen voor bestuursondersteuning is lager dan verwacht. Deze bijdrage is in de begroting 2018 ook lager geraamd.
Daarnaast is de bijdrage aan de gemeente Arnhem voor bezwaar en beroep voor urgentie-verklaringen afgeraamd. Deze verantwoorden we op het taakveld wonen binnen het beschikbare budget. Per saldo leiden deze mutaties tot een voordeel van € 32.500.

Liquidatie GR Stadsregio Arnhem-Nijmegen
De Gemeenschappelijke Regeling Stadsregio Arnhem Nijmegen is opgeheven. Het liquidatiesaldo (eindafrekening) is uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten. Voor Berg en Dal betekent dit een bedrag van € 122.000.

Openbaar vervoer
We hebben hogere energie kosten door het elektriciteitsverbruik van de DRIS-panelen bij de bushalten. Dit leidt tot extra kosten van € 14.000.

Opbrengst Toeristenbelasting
Op basis van de aangiftes toeristenbelasting over het jaar 2016 verhogen we de raming van de opbrengst toeristenbelasting met € 41.000.

Bijdrage MGR
De MGR Rijk van Nijmegen heeft een begrotingswijziging opgesteld naar aanleiding van de tweede kwartaalrapportage. Dit leidt tot een hogere bijdrage voor het onderdeel Werkbedrijf van € 18.000. Hiervoor ontvangen we eenzelfde bedrag via de algemene uitkering (programma Ons Geld). Per saldo heeft deze mutatie geen invloed op het begrotingssaldo.

Statushouders
We ontvangen een hogere rijksbijdrage voor begeleiding van vluchtelingen van
€ 72.000. Dit bedrag zetten we volledig in voor de integratie van de vluchtelingen door Stichting Vluchtelingenwerk en Forte Welzijn. Daarnaast ontvangen we in 2017 via de algemene uitkering een lagere vergoeding van € 89.000 voor de kosten in verband met verhoogde instroom van asielzoekers. Het aantal asielzoekers is minder dan eerder verwacht.
Van programma 1 (taakveld Inkomens- en bijstandsvoorziening) hevelen we een budget van € 126.000 over. Dit zetten we in voor diverse projecten die verband houden met de verhoogde asielinstroom. Per saldo een nadelig effect op dit programma van € 37.000 (89.000-126.000).

Grondexploitatie locatie Hubertushof Ooij
De grondexploitatie, project Locatie Hubertushof Ooij, is afgesloten. Dit project sluit met een positief saldo van € 310.000. Met een voordeel van € 10.000 was al rekening gehouden in de begroting.

Bijdrage ODRN
Bij de voorjaarsnota 2017 is de raming van de bijdrage aan de ODRN bijgesteld op basis van het werkplan 2017. Dit plan is ook de basis van de ramingen in de begroting 2018. Uit de realisatie van 2017 blijkt dat de bijdrage van de ODRN hoger is dan aangegeven in het werkplan.
De oorzaken hiervan zijn:
- inwoners maken meer gebruik van vooroverleg;
- er zijn meer bouwvergunningen afgegeven dan geraamd (zie leges omgevingsvergunningen)
- er zijn veel bezwaar- en beroepsprocedures.

Leges omgevingsvergunningen
We hebben de raming van de opbrengsten van de leges voor omgevingsvergunningen bijgesteld. We verwachten op basis van de laatste gegevens dat we meer ontvangen dan de geraamde
€ 550.500 en stellen het budget met € 98.000 positief bij.

Diverse kleine verschillen
Dit betreft een aantal kleine mutaties dat per saldo leidt tot een nadeel van € 12.000.